نرخ ارز در ایران چگونه تعیین می‌شود ؟
ارزش واحد پولی یا همان نرخ ارز در ایران برخلاف ارزهای معامله شده در بازار فارکس، به صورت شناور تعیین نمی‌شود و ایران همانند چین دارای «نرخ ارز ثابت» (Fixed Exchange Rate) شده است. یعنی عرضه و تقاضا، نرخ ارز را تعیین نمی‌کنند و نرخ ارز به صورت دستوری و طبق تصمیمات بانک مرکزی مشخص می‌شود. در حال حاضر ۳ نوع نرخ ارز در ایران اعلام می‌شود که این نیز یکی دیگر از پیامد‌های دستوری بودن نرخ ارز در ایران به شمار می‌رود.
- نرخ ارز بازار آزاد
- نرخ ارز رسمی
- نرخ ارز نیمایی
نرخ بازار آزاد چیست؟
نرخ بازار آزاد یکی از دقیق‌ترین نرخ‌ها به شمار می‌رود زیرا به صورت واقعی بیان می‌کند که برای مثال، برای خرید یک دلار به چند هزار تومان نیاز است.
نرخ ارز نیمایی چیست؟
«نیما» مخفف «نظام یکپارچه معاملات ارزی» و در آپریل سال ۲۰۱۸ میلادی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بوجود آمده است. به زبان ساده، نیما بازاری است که در آن صادرکنندگان ایرانی می‌توانند ارزهای خارجی خود را بفروشند و در مقابل ریال ایران را دریافت کنند. نرخ مبادله ارز نیمایی ارزش بیشتری برای ریال قائل می‌شود و در واقع این نرخ گران‌تر است.
چرا صادرکنندگان باید از نرخ ارز نیمایی استفاده کنند؟
با وجود پرهزینه‌تر بودن نرخ ارز نیمایی، صادرکنندگان موظف به استفاده از نرخ ارز نیمایی هستند. این عمل از سوی بانک مرکزی به سیاست‌گذاری شده است، زیرا بانک مرکزی برای پرداخت هزینه‌های واردات غذا، دارو و دیگر کالاهای ضروری نیاز به ارز دارد. نرخ نیمایی از زمان بوجود آمدن افزیش بسیار زیادی را تجربه کرده و به نرخ بازار آزاد بسیار نزدیک شده است.
معاملات با نرخ نیمایی را تنها می‌توان با استفاده از حواله انجام داد. حواله یک روش کمتر متدوال برای ارسال پول به مناطق دوردست به شمار می‌رود که با توجه به تحریم‌های اعمال شده و عدم امکان استفاده از سیستم سوئیفت یکی از بهترین گزینه‌ها برای فرستادن پول در ایران است.
نرخ ارز رسمی چیست؟
نرخ ارز رسمی نرخ ارزی حمایت شده از سوی دولت است. در این نرخ ارزش ریال بسیار بالاتر از دو نرخ دیگر در نظر گرفته می‌شود. کاربردهای نرخ ارز رسمی به صورت دائمی تعیین نشده است ولی امکان دارد از این نرخ برای واردات کالاهای ضروری استفاده شود. درواقع، یکی از دلایل بوجود آمدن نرخ ارز رسمی حمایت از مصرف‌کنندگان ایرانی است. همان‌طور که بیان کردیم، واردات کالاهایی که بر آن‌ها تحریم وضع نشده است با استفاده از ارز دولتی انجام می‌شود.
